Fundamenten van de Realiteit

Fundamenten Van De Realiteit V: De Oorsprong Van Betekenis

Bestaat er zoiets als een ultiem fundamenteel beginsel van alles wat er is? En zo ja, waar ligt dan precies het onderscheid tussen betekenisloos en betekenisvol? Maakte een creator dat onderscheid? Of zit er alleen maar een schijnbaar verschil tussen en is het een kwestie van complexiteit opschalen? In deze aflevering van Radio Swammerdam praten we met Pieter Adriaans (kunstenaar & hoogleraar Kunstmatige Intelligentie) en Emanuel Rutten (wiskundige, filosoof én gelovige) over een universeel beginsel van alles wat er is – het laatste deel van de reeks ‘fundamenten van de realiteit’. Presentatie door Maureen Voestermans en Luuc Brans.

Dossier: Fundamenten van de Realiteit

Fundamenten Van De Realiteit IV: (voort)Leven – Van Protocel Tot Liefde

In de vierde aflevering van het dossier fundamenten van de realiteit onderzoeken we de liefde op micro- en macroniveau, het was immers valentijsdag! Emeritus hoogleraar Nanne Nanninga schreef het boek van protcel tot spons en sprak over hoe cellen zich voortplanten. De vraag hierbij is: lijken wij mensen ergens nog op die primitieve spons? Filosoof en relatietherapeut Sjaak Vane benadrukte dat wanneer er over liefde gesproken wordt, er in de wetenschap vaak te snel gekeken wordt naar techniek. Niet alleen in de opvatting dat alles draait om voortplanting, maar ook techniek op het sociale vlak: bijvoorbeeld in de vorm van online dating-sites.

Vaste columnist van het eerste uur en scheikundige Andre Klukhun vertelde in zijn column over hoe Antonie van Leeuwenhoek zijn eigen sperma onderzocht, dat verkregen was uit “degelijk verkeer met zijn vrouw”.

Dossier: Fundamenten van de Realiteit

Fundamenten van de Realiteit III – Beslist Onbeslist

Zowel in de logica als in de fysica heb je ‘fundamenteel onbeslisbare problemen’. Wat zegt dit over de aard van de realiteit? En welke fundamentele rol speelt interactie hierbij? Is logische interactie een fundamenteel systeem, wat zowel een rol speelt bij zelforganiserende moleculen als bij interacterende mensen? We praten met Kees Storm, materiaalfysicus van de TU Eindhoven, en Johan van Benthem, emeritus hoogleraar logica van de UvA.

Onze columniste Gemma Venhuizen besprak in haar column de onbeslisbare vragen des levens.

Dossier: Fundamenten van de Realiteit

Realiteit II: Quantumsoftware en Retrocausaliteit

In het tweede deel van de serie fundamenten van de realiteit gaan we een stap verder, of concreter, dan pure wiskunde. We praten over elementaire deeltjes, quantumdeeltjes, die zich heel anders gedragen dan de materie om ons heen. Door dit gedrag kunnen we ze gebruiken als qubits in een quantumcomputer. Maar hoe schrijf je software voor zulke onvoorspelbare deeltjes? We praten met quantuminformaticus Harry Buhrman, directeur van het kersverse instituut QuSoft, en fysicus en filosoof Sylvia Wenmackers van de Universiteit Leuven.

De column werd verzorgd door André Klukhun.

Deze uitzending van Radio Swammerdam werd gepresenteerd door Maureen Voestermans en Henk Ruigrok.

Dossier: Fundamenten van de Realiteit

Realiteit I: Bestaat Wiskunde?

De wereld laat zich bijzonder goed beschrijven door wiskunde. Hoe kan dat eigenlijk? Wat ‘is’ wiskunde? Bestaat het wel buiten ons om? En wat moeten we denken van de wiskundige ‘theorie van alles’: de snaartheorie? In deze eerste aflevering van fundamenten van de realiteit praten we met snaartheoreticus Marcel Vonk van de UvA en wiskundig filosoof Stefan Buijsman van de Universiteit van Stockholm. De column kwam deze keer van Shanna Haaker.

Presentatie: Maureen Voestermans en Luuc Brans

Dossier: Fundamenten van de Realiteit