Internetcultuur

Radio Swammerdam · Internetcultuur

Zelfs als je maar weinig online bent valt het op: het Internet heeft een eigenzinnige cultuur, en die sijpelt langzaam het echte leven binnen. Via politiek of media, via complotten of modewoorden. Hoe zit dat? En wat voor cultuur is dat eigenlijk? En kunnen we eigenlijk nog wel van een onderscheid spreken tussen ‘echt’ en ‘Internet’? Over deze vragen spreken Tabe Bakker en Emerence Kapteijn met mediawetenschapper Daniël de Zeeuw (UvA, KU Leuven). Column door Nicole Kaandorp, techniek Bart Verplanke.

Dossier: 2022-2023

Effectief Altruïsme

Radio Swammerdam · Effectief Altruïsme

Deze week praten we met Willem Sleegers en Marieke de Visscher over effectief altruïsme. Hoe kunnen we het meest goed doen, en waarom moeten we dit doen? Hoe doen we onderzoek naar goede doelen, en wat maakt iets ‘effectief’? Dit en meer in deze podcast!

Dossier: 2022-2023

Seksualiteit

Radio Swammerdam · Seksualiteit

Één op de vijf vrouwen heeft wel eens pijn bij seks. Hoe komt dat en kunnen we daar iets aan doen? En wat voor andere seksuele problemen zijn er eigenlijk? In deze uitzending gaan Lilian Kingma en Thomas Verhage in gesprek met seksuoloog Hanneke Termeer.

Dossier: 2022-2023

De ervaring van dementie

Radio Swammerdam · De ervaring van dementie

Hoewel we het uitgebreid kunnen hebben over wat dementie is als hersenziekte op neurowetenschappelijk niveau, gaat Emerence Kapteijn in deze uitzending van Radio Swammerdam met twee antropologen in gesprek over de ervaring van dementie. Silke Hoppe en Annelieke Driessen nemen ons mee in hun etnografische en kwalitatieve onderzoek naar hoe waarden, subjectiviteit en kennis vorm krijgen in zorgpraktijken. Wat vragen wij van mantelzorgers als zij jarenlang zorg dragen voor hun dementerende partner, vader of moeder? Wat zijn de waardevolle momenten in de ziektebeleving en wat zeggen zij over hoe wij de zorg inrichten? Hoe verhouden wij ons tegenover ons verleden, heden en onze toekomst, als wij ons voorstellen dat we later wellicht met dementie te maken krijgen? Dat en meer in deze uitzending over het radicaal vergeten. Deelnemen aan het Dementia Letter Project kan nog steeds, via anneliekedriessen.com.

Dossier: 2022-2023

Ontbossing in de Amazone

Radio Swammerdam · Ontbossing in de Amazone

In deze aflevering praten redacteuren Bart Verplanke en Thomas Verhage met Dr. Tim Boekhout van Solinge over ontbossing in de Amazone. Tim is expert in het gebied van illegale ontbossing, en zet zich na jarenlang onderzoek nu lokaal in Brazilië in om samen met inheemse bevolkingen de strijd aan te gaan tegen de oplopende ontbossing.

Dossier: 2023-2024

De kunst van het zwemmen

Radio Swammerdam · De kunst van het zwemmen

In deze uitzending duiken Pelle Yntema en Emerence Kapteijn samen met hoogleraar coördinatiedynamica Peter Beek en fanatiek sporter en trainer Emiel Heuver in de wereld van het zwemmen. Op welke manier verhouden sportprestaties zich tot het element water? Heeft “watergevoel” bijvoorbeeld invloed op sportprestaties? Hoe belangrijk is dat voor bewegingswetenschappers? En is er iets als een perfecte slag of een perfect bommetje? Dat alles en meer, in deze aflevering over de kunst van het zwemmen.

Dossier: 2022-2023

Hoe de welzijnseconomie ons gelukkiger kan maken

Economische groei is vaak de belangrijkste indicator voor het maken van beleid, terwijl dat er niet per se voor zorgt dat we ook gelukkig worden. Bij een welzijnseconomie wordt er ook naar andere indicatoren gekeken zoals natuur, gelijkheid of huisvesting. De welzijnseconomie kent op die manier waarde toe aan dingen die niet in geld uit te drukken zijn. Zo kunnen we de samenleving gelijker en duurzamer maken. Klinkt veel belovend, maar werkt het ook echt? In deze uitzending gaan Lilian Kingma en Pelle Yntema in gesprek met econoom dr. Nicky Pouw over de welzijnseconomie.

Radio Swammerdam · Hoe de welzijnseconomie ons gelukkiger kan maken

Dossier: 2022-2023

Gezond Eten

Eten is een gigantisch deel van ons leven, het is overal om ons heen. De verleiding om ongezond te eten is ontzettend groot, ook al weten we dat het niet goed voor ons is. In deze uitzending gaan Thomas Verhage en Pelle Yntema in gesprek met voedingswetenschapper professor dr. Jaap Seidell over wat gezond eten precies inhoud en waarom er zo veel diëten en boeken over voeding zijn.

Radio Swammerdam · Gezonder Eten

Dossier: 2022-2023

Vrije wil & Kwantumfysica

Radio Swammerdam · Kwantumfysica & Vrije wil

In deze uitzendingen gaan Lilian Kingma en Bart Verplanke in gesprek met Bernardo Kastrup over vrije wil. Bernardo is aanhanger van het Idealisme, een filosofische stroming die beargumenteerd dat mentale ervaringen aan de grondslag liggen van de wereld, in tegenstelling tot de fysieke wereld van het materialisme. In idealisme is er wel plaats voor vrije wil, waar dit vaak niet het geval is voor materialisme.

Dossier: 2022-2023

Dakloosheid

Radio Swammerdam · Dakloosheid

In deze aflevering van Radio Swammerdam spreken redacteuren Bart Verplanke en Pelle IJntema met Nienke Boesveldt, onderzoekster in het veld van dakloosheid aan de Universiteit van Amsterdam. We hebben het over beleidsvoering tegen dakloosheid, de verschillen tussen landen en hoe mensen dakloos worden.

Dossier: 2022-2023

Leven met Afval

In deze aflevering van Radio Swammerdam spreekt redacteur Pelle Yntema documentairemaakster Yanna Hoek over de documentaire Holy Shit; een documentaire gemaakt in samenwerking met Fides Lapidaire en Jeppe van Pruissen, over de potentie van onze poep en plas voor het voeden van onze bodem. Ook te gast is filosoof Lisa Doeland over haar promotie-onderzoek naar onze omgang met afval; niet als circulaire grondstof maar als de olifant in de kamer die ons dwingt een andere relatie met onze leefomgeving om te gaan.

Zelf een screening van de documentaire Holy Shit organiseren? bekijk de mogelijkheden op: www.broodjepoep.com/holyshit.

Radio Swammerdam · Leven met Afval

Dossier: 2022-2023

City pop

Radio Swammerdam · City pop

In deze uitzending gaan Emerence Kapteijn en Thomas Verhage in gesprek met assistent professor Culturele Musicologie Oliver Seibt over het muziekgenre city pop. Dankzij het algoritme van YouTube-aanbevelingen en tegenwoordig ook TikTok-memes, heeft dit Japanse muziekgenre online een cultstatus verkregen. Oliver licht deze uitzending de historische en socio-economische context van city pop toe.

De gast van dit fragment, Oliver Seibt, gaf in de uitzending zijn eerste interview in het Nederlands en dit was voor hem een grote uitdaging. In bovenstaande aflevering heeft hij daarom, naast een aantal taalkundige fouten, ook een aantal inhoudelijke fouten gemaakt. Hieronder staat dus een korte rectificatie door Seibt zelf opgesteld:

1. De toespraak was van Ôtaki Eiichi en niet van Ônuki Eiichi zoals ik herhaaldelijk ten onrechte heb gezegd. Ônuki Taeko was de zangeres van de band Sugar Babe, die Ôtaki Eiichi produceerde nadat Happy End uit elkaar ging.
2. Het album “First Light”, dat in 1981 door de Yomiuri Shinbun als “haisensu-na shitii poppu” (“stijlvolle city pop”) werd beschreven, is niet van Matsushita Matsuko, maar van Matsushita Makoto. Ik weet niet precies waarom ik deze voornaam-mix-up kreeg die de mannelijke muzikant in een vrouwelijke muzikant veranderde. Misschien brachten de eerste twee lettergrepen van zijn achternaam me onbewust naar de city pop-zangeres Mawatari Matsuko. (Een city pop playlist, waarin ook deze artiest vertegenwoordigd is, vindt je hier open.spotify.com/playlist/5ZEY1gt…0fb2c4f0a0994050)
3. De term “J-Pop” werd niet in 1986 bedacht, maar pas in 1988 door het Tokyo-radiostation J-Wave, dat pas in dat jaar werd opgericht.

Dossier: 2022-2023

Sociaal Ondernemen

Radio Swammerdam · Sociaal Ondernemen

In deze uitzendingen gaan Bart Verplanke en Tanne van der Wal in gesprek met Prof. Dr. Niels Bosma en Fun Forest directeur David Balhuizen over sociaal ondernemen. Wat maakt een onderneming sociaal? Wat is impact en hoe meet je het? In deze uitzendingen antwoorden op die vragen en meer!

Dossier: 2022-2023

“Kijken” in brein van primaten

Radio Swammerdam · "Kijken" in brein van primaten

In deze aflevering spreken Thomas Verhage en Tanne van der Wal met professor dokter Karline Janmaat over de wortels en de vruchten van ons primatenbrein. Hierin vertelt ze onder andere over haar gedragsonderzoek bij primaten in het wild en in de dierentuin Artis en over haar onderzoek bij de Mbendjele in Congo.

Dossier: 2021-2022

De plek van het Centraal Station

In deze uitzending van Radio Swammerdam: de ontstaangeschiedenis van het Centraal Station Amsterdam. Met als voornaamste vraag: waarom staat dit station waar het staat, de stad als een ‘muur’ afschermend van het IJ? Joost Ingen-Housz bespreekt met socioloog en historicus Eric Duivenvoorden het beslissingsproces dat voorafging aan de bouw van het station, en de verschillende alternatieve locaties die door de gemeente besproken zijn, zoals de Albert Cuypstraat of de omgeving van het Leidseplein.

Radio Swammerdam · De plek van het Centraal Station

Dossier: 2021-2022

De Kracht van Platforms: over Airbnb en Zorgplatforms

Radio Swammerdam · De Kracht van Platforms: over Airbnb en Zorgplatforms

In de uitzending van zondag 15 mei luistert u naar een gesprek met sociaal wetenschappers Jelke Bosma en Eva Mos. Beiden promoveren binnen het onderzoeksproject ‘Platform Labour’ van de Universiteit van Amsterdam. Het project onderzoekt hoe platforms institutionele actoren zijn geworden, die een belangrijke impact kunnen hebben op relaties tussen burgers, markt en staat, en daarmee de macht hebben om kwetsbaarheden creëren of juist om die te versterken. Jelke Bosma focust zich daarbij op kort termijn verhuurplatforms, waaronder Airbnb, en Eva Mos houdt zich bezig met zorg- en welzijnsplatforms. De presentatie werd verzorgd door Teuntje van Heese en Thomas Verhage. De techniek was door Lilian Kingma.

Dossier: 2021-2022

Seksualiteit Bij Dieren En Kinderen

Radio Swammerdam · Seksualiteit Bij Dieren En Kinderen

De lente is volop aangebroken en dat betekent dat de velden weer vol staan met kleurrijke bloemen en mekkerende lammetjes. Ook wel het verhaal van de bloemetjes en de bijtjes! In deze uitzending gaan Thomas Verhage en Tanne van der Wal in gesprek met twee deskundigen die hier alles vanaf weten. Willy van Strien is bioloog en wetenschapsjournalist en zij heeft een boek geschreven over seksuele strategisch gedrag bij verschillende dieren, getiteld het Penisduel. De andere gast, Sanderijn van der Doef, is psycholoog en seksuoloog en zal ons meer vertellen over de ontwikkeling van seksualiteit bij kinderen en jongeren. Sanderijn is de schrijfster van de boeken ‘Can I have Babies Too?’ en ‘Going Beyond “The Talk”, uitgeven door Jessica Kingsley Publisher in Londen.
Kijk voor meer informatie over Willy of San op hun websites, www.willyvanstrien.nl en www.sanderijnvandoef.nl

Dossier: 2021-2022

Vervolgde componisten in de Tweede Wereldoorlog

Radio Swammerdam · Vervolgde componisten in de Tweede Wereldoorlog

‘Nach Auschwitz ein Gedicht zu schreiben ist barbarisch’ schreef de Duitse filosoof Adorno. Onder dat motto richten Nederlanders zich na de oorlog af van de muziek van een ‘verloren generatie’. Zo vergaten we lange tijd de rijkdom en veelzijdigheid van de Nederlandse muziek van daarvoor. Middels digitalisering van veel archieven en het analyseren van data in speciaal ontwikkelde software is musicoloog Carine Alders instaat een reconstructie te maken van wat we op muzikaal gebied door de oorlog allemaal zijn kwijtgeraakt. Een gesprek met de onderzoekster en aandacht voor bijzondere klanken uit het verleden.

Dossier: 2021-2022

De Historie van ons Koningshuis

Radio Swammerdam · De Historie van ons Koningshuis

De dag die je wist dat zou komen is eindelijk hier: radio Swammerdam duikt de historie van het koningshuis in. Promovendus Fons Meijer neemt ons terug naar het vaderland in de 19e eeuw, waar Willem I, II, en III koning waren van Nederland. Hoe is ons koningshuis ontstaan, waarom de Oranjes, en hoe speelden zij in op rampspoed in het land destijds? Je hoort het in deze speciale thema uitzending van Radio Swammerdam.

Dossier: 2021-2022

Verbetering van de voedselindustrie op maatschappelijk en wetenschappelijk niveau

Radio Swammerdam · Verbetering van de voedselindustrie op maatschappelijk en wetenschappelijk niveau

Hoe voeden we de alsmaar groeiende populatie? Wat is de rol van de wetenschap en welke voedselsystemen zijn te onderscheiden. In deze aflevering spreekt redacteur Tanne van der Wal met PhD student Ruy Kortbeek over de veredeling van de wilde tomaat en met boer en voedselsysteem specialist Jur Jacobs over slow food en het boeren in de praktijk.

Dossier: 2021-2022