Van wie is de stad? Voor krakers is het antwoord op die vraag helder: van de bewoners! Ook in de Jordaan is er is een erfenis van betaalbaar wonen die we te danken hebben aan krakers. Een voorbeeld van die erfenis is de woning waar redacteur Daniel Teunissen in woont. Deze is in de jaren 80 gekraakt. Hij is benieuwd: zijn de krakers die destijds het huis hebben gekraakt nog te vinden? Hij wil ze namelijk graag bedanken. En wat kunnen we leren van krakers toen en nu?

Vindt u Valentijnsdag maar commercieel? Dat klopt! Maar feestdagen hebben dat wel vaker, toch geven ze betekenis aan ons leven en de tijd. Hoe werken feestdagen precies? Waar komen ze vandaan en hoe moeten we ze vieren? Antropoloog Irene Stengs vertelt ons hoe het zit, en hoe we onze eigen feestdag kunnen maken: Radio-Swammerdam-Dag!

In deze aflevering van Radio Swammerdam staan redacteuren Emerence Kapteijn en Momo Schaap oog in oog met mummieportretten. Dat zijn doorgaans op hout geschilderde portretten die werden gemaakt tijdens de Romeinse periode in Egypte. Nadat het lichaam van de overledene behandeld en ingewikkeld was, werd de beeltenis op het gezichtsgedeelte van de gemummificeerde persoon geplaatst. In de tentoonstelling “Oog in oog: de mensen achter mummieportretten” zijn 38 exemplaren van over de hele wereld te zien. Conservator Collectie Egypte bij het Allard Pierson Ben van den Bercken vertelt ons tijdens een rondleiding door de tentoonstelling over de personen die zich bijna 2000 jaar geleden lieten vereeuwigen, de makers, en de erfgenamen.

De oud-Griekse cultuur wordt beschouwd als fundamenteel voor die van ons, maar hoe gaan we om met de vrijwel volledige afwezigheid van vrouwelijke stemmen uit de oudheid? Jacqueline Klooster, universitair docent oud-Griekse en Romeinse literatuur aan de Rijksuniversiteit Groningen vertelt over de rol van vrouwen in Griekse mythen en over een immens populair, nieuw genre van romans die deze verhalen hervertellen vanuit hun perspectief.

Door Momo Schaap, met dank aan Emerence Kapteijn.

De eerste film waarin de wereld in de zee voor een groot publiek in beeld werd gebracht heette Le monde du silence. De Stille wereld van Jacques Cousteau uit 1956. Mensen kunnen niet goed horen onder water. Heel lang hebben we daarom aangenomen dat het stil is onderwater. In de meeste natuurdocumentaires is ook maar weinig te horen als de camera onder water duikt. Je hoort dan vooral bubbels en misschien wat muziek om een achtervolging spannender te maken. Maar het tegendeel is waar: het is verre van stil onder water. Er is een symfonie van geluiden.

Het is er zelfs eerder een herrie. En met schadelijke gevolgen voor de zeedieren. Zelfs op het diepste punt van de oceaan kun je nog het geluid van boten horen. En dat terwijl geluid de belangrijkste vorm van communicatie is voor het onderwaterleven. Wat zijn de bronnen van geluidsoverlast in de zee? En wat betekent al dat lawaai voor vissen en andere zeedieren?

In deze aflevering van Radio Swammerdam gaat Daniel Teunissen in gesprek met Niels Kinneging over zijn onderzoek naar geluidsoverlast in de Noordzee en Jeroen Hubert over zijn onderzoek naar de effecten van geluidsoverlast op zeedieren. Ook is er een vooraf opgenomen interview met Hans Slabbekoorn.

Het vertrouwen in de wetenschap is hoog, maar dat maakt het ook kwetsbaar. Niet elke uitkomst van een onderzoek is namelijk gewenst of naar verwachting, terwijl de druk om relevant te publiceren als onderzoeker toeneemt. Hoe kunnen wetenschappers het beste wetenschapper met deze verantwoordelijkheid om gaan? Max Waterreus gaat in gesprek met Emiritus Hoogleraar Methodologie en Wetenschapsintegriteit Lex Bouter over hoe onderzoekers zo dicht mogelijk bij de waarheid kunnen komen.