2018

De Ontwrichte Samenleving

Hoe kunnen we de democratie redden? Corto en Djuna spreken met Anatol Itten over zijn boek Overcoming Social Division. Dat ons leert dat mediation één van de belangrijkste gereedschappen is die we hebben. De column is van de hand van Machiel Keestra en gaat o.a. over zijn Keti Koti tafel dialoog. En een deel van O Radiant Dawn is te horen, uitgevoerd door het Amsterdams Studenten Koor.

De boektip die Anatol bespreekt is: Uncivil Agreement: How politics became our identity van Lilliana Mason.

Dossier: Los

Wees mindful binnen het recht

Binnen deze aflevering duiken we in ons rechtsysteem; hoe werkt het? hoe zit het met de hoge werkdruk? en wat biedt mindfulness voor eventuele oplossingen? Ook worden thema’s als vergeving en de toekomst van het recht aangesneden. We doen dit samen met Klaartje Freeke en Wikke Monster, beiden strafrecht advocaten en mediators bij Freeke & Monster meden oprichters van de stichting Lawyers as Changemakers.

Dossier: Los

Het computationele brein: psychologische netwerken en vrije energie – Denken met computers II

Als je door de stad fietst, maak je continue beslissingen zonder dat je je hier bewust van bent. Hoe doen we dit en wat is de rol van het brein hierin? Bauke Kok en Corto Blommaert spreken hierover met filosoof en neurowetenschapper Jelle Bruineberg. Met Marie Deserno, psycholoog, bespreken we een nieuwe methode om te kijken naar psychologische stoornissen.

Dossier: Denken met computers

Nationalisme – Verborgen Verhalen

Thomas Batelaan en Emma van Veenen ontvangen Jan Rock, universitair docent Nederlandse Letterkunde aan de UvA. Hij onderzoekt de opkomst en ontwikkeling van nationalisme. In de uitzending geeft hij een beknopte geschiedenis van drie eeuwen nationalisme, bespreekt de rol van de aria “amour sacré de la patrie” in de Belgische revolutie van 1830 en praat en passant twee wereldoorlogen aan elkaar. Tot slot komt ook hedendaags Nederlands nationalisme van Geert Wilders en Thierry Baudet aan bod.

Dossier: Verborgen verhalen

Meer dan het brein

Geertje Tijsma spreekt met Geert Glas en Marleen van Tetering over hoe er meer is dan slechts het brein, de omgeving is minstens zo belangrijk bij het begrijpen van de menselijke psyche. Hoe beïnvloedt dit de ontwikkeling bij kinderen?

Dossier: Onderwijs

Wetenschap in de sport van trainen tot revalidatie – Bloed, Zweet en Data I

Josta Bosma en Emma van Veenen spreken met Tom Stevens, onderzoeker bij het Instituut Sport en Bewegen aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Hij vertelt ons hoe het monitoren van voetballers hen kan helpen hun spel effectiever te maken. Hoogleraar Revalidatieonderzoek Thomas Janssen vertelt hoe hij patiënten die lijden dwarslaesie helpt op paralympisch niveau te spelen. Verder een column van Bas Belleman over de ethiek van doping — maar niet zoals je zou denken.

Dossier: Bloed, Zweet en Data

Groeipijn – Verborgen Verhalen

Hoe kan je groeien in je werk, zonder door te slaan? De sleutel volgens Menno de Bree is om je werk niet al te serieus nemen. Het komt erop aan om je werk vooral niet als een passie of roeping gaan zien. Daarbij aansluitend stelt Wilma de Rek dat veel problemen rondom moderne ziekten als burn-out, depressie en overspannenheid samenhangen met het gat tussen wat we ons lichaam aandoen en waar dat lichaam voor is gemaakt. Haar oplossing? Leef als een beest. Zij worden geïnterviewd door Corto en onze gastredacteur Djuna.

Dossier: Verborgen verhalen

Taaltechniek en taalbegrip – Denken met computers I

Wat hebben taal en technologie met elkaar te maken? Bauke Kok en, weer even terug bij Radio Swammerdam, Marie Beth van Egmond bespreken dit met Antske Fokkens, taalwetenschapper aan de VU, en Piek Vossen, hoogleraar computationele lexicologie aan de VU. Antske Fokkens doet onderzoek naar stereotypering van moslims in de media. Met Piek Vossen bespreken we het vermogen van computers om met taal om te gaan. De columnist van deze uitzending is Sicco de Knecht, hij spreekt over de paniek die twee onderhandelende chatbots veroorzaakte.

Dossier: Denken met computers

Sociale interacties op de basisschool kruipen onder de huid – Onderwijs IV

In de vierde aflevering van het dossier onderwijs spraken Geertje Martens en Bauke Kok met Marieke Buil (VU) over de gevolgen van pesten en met Rianne Bosman (UvA) over de relatie tussen leraren en leerlingen op de basisschool. De column was van Bas Belleman waarin hij sprak over Klein Duimpje.

Dossier: Onderwijs

Nach(t)leben: Op zoek naar Hercules Segers

Hoe kan het dat sommige kunstenaars voor eeuwig beroemd blijven, terwijl anderen vergeten worden? Thomas Batelaan spreekt met Mireille Cornelis en Elmer Schönberger over Hercules Segers, een etser uit de Gouden Eeuw. Zijn werk verdween kort na zijn dood en werd toen herontdekt in de negentiende eeuw. Met een column van Bart van Heerinkhuizen.

Dossier: Kunst

De Ander: Een Vlaming in Holland en God in de GGZ

Mick Matthys, universitair docent socialisatie- en cultuurtheorie, is in de studio met onze redacteuren Corto Blommaert en Josta Bosma, en Hanneke Schaap-Jonker, promovendus in de godsdienstpsychologie, is met Corto in haar woonkamer. Ze spreken over cultuurverschillen tussen Nederland en België en over het godsbeeld van GGZ-patiënten. Met deze uiteenlopende onderwerpen tonen zij twee van de vele manieren waarop de omgang met De Ander gethematiseerd kan worden. In zijn column vertelt Matthijs Mul op zijn beurt een verhaal over een jongetje dat een beetje anders is: Wouter die een carrière als God nastreeft.

Dossier: Verborgen verhalen

Are We Alone? De zoektocht naar buitenaards leven

Redacteurs Bauke Kok en Corto Blommaert spreken met UvA-hoogleraar astronomie Carsten Dominik over het onderzoeksprogramma ‘Are We Alone?’, een samenwerkingsverband tussen de UvA en de VU. Hier onderzoeken wetenschappers uit veel verschillende disciplines de mogelijkheid van buitenaards leven. Sicco de Knecht draagt zijn column voor over ‘bullshit jobs’.

Dossier: Verborgen verhalen

Gevangenispolitiek en cultureel herinneren

Emma van Veenen ontvangt in de studio antropoloog Julienne Weegels en neerlandicus Lisanne Snelders. Co-presentator is Bauke Kok. Julienne Weegels is afgelopen woensdag cum laude gepromoveerd met haar onderzoek naar macht, agency en co-governance in Nicaraguaanse gevangenissen. Lisanne Snelders is in juli gepromoveerd op haar onderzoek naar de politiek van de herinnering van Nederlands-Indië. De column is van Aafke Kok.

Dossier: Verborgen verhalen

Bijbels, computers en kwetsbare kerken

De kersverse redacteur Bauke Kok praat met Herman Wesselink en Christiaan Erwich over religieus erfgoed. Over hoe je de ‘wie is wie’ vraag bij psalmen beantwoordt met een computer, en over de kwetsbare positie van kerkelijk erfgoed. Ook voor het eerst deze uitzending een column van Anna-Luna Post waarin ze een oproep doet tot een wetenschappelijke reformatie. Met co-presentatie van Nathalie Janssen.

Dossier: Los

Kunst & Commercie

Wat is de relatie tussen hedendaagse kunst en geld? Is de status van de kunstenaar tanende? Hoe komt een hedendaagse kunstenaar rond? Moet een kunstenaar ook netwerken en commercieel nadenken? En wat is de relatie tussen de veranderde status van de kunstenaar en de kunst zelf?

In de eerste uitzending van ons redactielid Corto verteld kunstenares Kyra Sacks over hoe kunstenaars zich mengen in de bedrijfswereld en hoe je een balans vindt tussen commerciële en kunstzinnige belangen. Daarnaast verteld galeriehouder Wouter van Herwaarden van Galerie Fleur&Wouter over hoe je de grenzen van de galerie-wereld kan oprekken en worden opgerekt. Verder kletsten Sander en Corto over hoe dit onderwerp vergelijkbaar is met de veranderingen in de universiteit en legt Bas Belleman uit hoe Shakespeare omging met commercie.

Dossier: Kunst

Vrouwen in de wetenschap – Verborgen verhalen VI

Over vrouwen als wetenschapper en de verschillen tussen mannen en vrouwen als patiënt. Bijvoorbeeld dat medische onderzoeken vooral op mannen zijn gericht en daardoor bij vrouwen verkeerde diagnoses worden gesteld en verkeerde medicijnen worden voorgeschreven. Door Josta Bosma en Aafke Kok.

Dossier: Verborgen verhalen

Avatars, zelflerende zoekmachines en de toekomst

De allereerste uitzending van Geertje Tijsma samen met Marie Beth van Egmond! Ditmaal over artificial intelligence en hoe hun lerende vermogen wordt ingezet. Het wordt inmiddels al gebruikt voor rollenspellen voor conducteurs, praten met de doden en zelflerende zoekmachines: is dit de toekomst? Column van onze Bart van Heerikhuizen. Te gast zijn hoogleraren Tibor Bosse en Maarten de Rijke.

Dossier: Verborgen verhalen

Vrouwen in de geschiedenis: Verborgen verhalen V

Waarom zijn vrouwen nog steeds ondervertegenwoordigd in de geschiedenisboeken? Om meer licht te werpen op bijzondere vrouwen gingen Marie Beth van Egmond en Nathalie Janssen in gesprek met Hoogleraar Oude Geschiedenis Emily Hemelrijk. Zij sprak over hoe inscripties ons iets kunnen leren over de werk/huisvrouw-verhouding van vrouwen in het Romeinse rijk.  Schrijfster en Historica Maite Karssenberg schrijft momenteel een biografie over Geertruida Kapteyn-Muysken. Ze legde ons uit wat deze vrouw, en het onderzoek doen naar vrouwen in de geschiedkunde zo mooi, moeilijk en belangrijk maakt.

Dossier: Verborgen verhalen

Verhalen uit de Grond – Verborgen Verhalen IV

Aafke en Sander gaan op zoek naar verhalen uit de grond. Emeritus hoogleraar fysische geografie Jan Sevink vertelt over zijn onderzoek naar stuiflandschappen bij het Laarder Wasmeer gebied. Hij kwam tot een belangrijke ontdekking over het gedrag van de jagers-verzamelaars.
Archeoloog Peter Kranendonk vertelt over de schatten die er zijn gevonden bij de archeologische vondsten die bij de bouw van de Noord-Zuidlijn zijn gedaan. Zo blijkt dat de hopen afval van honderden jaren geleden, nu een mooi kijkje geeft in het leven van mensen.

Dossier: Verborgen verhalen

Olieverfschilderijen & een japon uit de Gouden Eeuw – Kunst II

Vandaag spraken Marie Beth en Emma met scheikunde promovendus Lambert Baij en hoogleraar Maarten van Bommel van de UvA over de conservering en restauratie van kunstwerken. Over hoe een de wetenschap van de plastics en polymeren een scheikundige kan helpen, die daarmee weer een restaurateur van schilderijen kan adviseren.  Ook ging het over de 17-de eeuwse japon die op Texel is gevonden en hoe je die het beste kunt conserveren. Bart van Heerikhuizen droeg zijn column voor over het proefschrift van Monica Marchesi ‘Reproduction as a conservation strategy’.

Dossier: Kunst